Categorie: Nieuws

De publieke discussie over AI wordt vaak gedomineerd door apocalyptische scenario’s over massaal banenverlies. Hoewel de vrees voor technologische werkloosheid een begrijpelijke menselijke reactie is op disruptie, toont een diepgaande analyse van economische en strategische gegevens een cruciale nuance: de existentiële dreiging voor de professional en de organisatie komt niet van de technologie zelf, maar van de concurrent die deze technologie met meesterschap hanteert.

AI is geen eindpunt, maar een productiviteitshefboom. Degenen die weigeren deze hefboom te bedienen, zullen onvermijdelijk achterop raken bij de concurrentie die wel de efficiëntie, snelheid en innovatiekracht van augmented intelligence benut. Het vermogen om te navigeren in dit nieuwe landschap – AI-geletterdheid – is daarom de fundamentele vereiste voor economische overleving en concurrentievoorsprong.

1. De grote verschuiving: Het einde van jobverlies als hoofddreiging

De heersende perceptie dat AI jobs op grote schaal zal vervangen, is te binair en te simplistisch. Hoewel studies aanzienlijke veranderingen voorspellen, wijst de consensus van het World Economic Forum (WEF) en investeringsbanken op een verschuiving van eliminatie naar transformatie en augmentatie.

1.1 Jobstransformatie in plaats van eliminatie

Grote economische onderzoeken plaatsen de potentiële impact van AI in perspectief. Goldman Sachs schat bijvoorbeeld dat AI het equivalent van 300 miljoen voltijdse jobs zou kunnen vervangen, met name door de automatisering van ongeveer een kwart van de werkzaamheden in de VS en Europa. Tegelijkertijd benadrukt men dat deze verschuiving gepaard zal gaan met een productiviteitsboom en de creatie van nieuwe rollen. Het is de aard van de job die verandert, niet noodzakelijk de totale omvang van de werkgelegenheid.

De vroege automatiseringsgolven raakten traditioneel de productiesector, maar de huidige AI-transformatie raakt de kenniswerker. Onderzoek van de Universiteit van Pennsylvania en OpenAI toont aan dat hoogopgeleide witteboordenwerkers het meest waarschijnlijk worden beïnvloed door automatisering. De dreiging is dus niet gericht op handmatige arbeid, maar op routinematige administratieve, juridische en financiële taken, waar AI uitblinkt in data-analyse en repetitieve processen.

1.2 De augmentatie-economie en productiviteitskloof

Generatieve AI (GenAI) fungeert in de praktijk als een ‘co-piloot’, wat leidt tot een nieuwe augmentatie-economie. De technologie verbetert de prestaties van werknemers over alle bedrijfsfuncties heen, in plaats van ze te elimineren.

Onderzoek van McKinsey onderstreept de enorme economische potentie: de impact van GenAI op de productiviteit zou triljoenen dollars aan de wereldeconomie kunnen toevoegen. De meetbare effecten zijn reeds zichtbaar; recente studies tonen een productiviteitsstijging van 66% bij werknemers die GenAI-tools hebben geadopteerd.

Dit is het cruciale punt van de argumentatie: het risico ligt niet in de technologie, maar in het negeren ervan. Een bedrijf dat een productiviteitsboost van 66% realiseert door GenAI in te zetten, zal onmiddellijk een significant concurrentievoordeel verwerven ten opzichte van een concurrent die deze tools weigert te implementeren. Het bedrijf dat achterblijft, kan de efficiëntie, de innovatiesnelheid en de kosteneffectiviteit van de AI-gebruikende concurrent niet evenaren. Hierdoor wordt de noodzaak om te herstructureren, of zelfs faillissement, versneld. De technologie creëert de productiviteitskloof; de concurrent versnelt de val van de achterblijver.

De traditionele kijk op jobverlies moet plaatsmaken voor een focus op taakversterking:

2. De competitieve noodzaak: AI als strategische verplichting

De overgangsfase naar een door AI gedomineerde markt biedt een kort, maar uiterst kritisch tijdvenster voor organisaties om een voorsprong te creëren. De adoptie van AI is een strategische noodzaak die nu moet worden nagestreefd.

2.1 De kortetermijn sprint en de Internet-analogie

Op dit moment bevindt de AI-adoptie zich nog in een relatief vroege fase. Organisaties die Generatieve AI implementeren in hun kernprocessen – zoals marketing, contractanalyse of klantbenadering – kunnen op de korte termijn daadwerkelijk een significante voorsprong nemen. Uit onderzoek blijkt dat 45% van de bedrijven vreest voor een competitief nadeel als hun concurrent de eerste is met het toepassen en uitrollen van AI.

Deze voorsprong is echter tijdelijk. De verwachting is dat AI over twee tot drie jaar de standaard zal zijn in vrijwel elk bedrijfsproces. Dit wordt vergeleken met de vroege dagen van het internet: een website gaf destijds een uniek voordeel, terwijl het nu een absolute basisvereiste is. Het strategische inzicht is dat de komende twee jaar cruciaal zijn. Als bedrijven wachten tot AI de standaard is, is het te laat om de noodzakelijke operationele en culturele aanpassingen door te voeren om het technologische voordeel te claimen.

2.2 De leiderschapskloof: de prijs van stilstand

Succesvolle ondernemingen benaderen AI niet als een losstaande technologische kans, maar als een kernpijler die volledig geïntegreerd is in hun algemene bedrijfsstrategie. Ondanks de brede erkenning van AI’s belang (bijna 90% van de leiders van ’s werelds grootste ondernemingen ziet AI als vitaal voor de toekomst van hun bedrijf), is de daadwerkelijke implementatie nog zeer beperkt.

Uit een McKinsey-rapport blijkt dat hoewel bijna alle bedrijven in AI investeren, slechts 1% van de leiders hun bedrijf ‘volwassen’ noemt op het gebied van AI-implementatie. Dit betekent dat de AI volledig is geïntegreerd in de workflows en substantiële bedrijfsresultaten oplevert. De grootste barrière voor succes in deze adoptie blijkt niet de technologie of de werknemer te zijn, maar het leiderschap. Het falen om de organisatie naar AI-volwassenheid te sturen, vertaalt zich direct in een gemiste kans op productiviteitswinst en maakt het bedrijf kwetsbaar voor concurrenten die wel durven doorpakken.

2.3 De langetermijn differentiator: menselijk kapitaal en data

Zodra de technologie gangbaar is, verschuift het concurrentievoordeel. Het echte verschil zal dan gemaakt worden door twee factoren: unieke data en de strategische inzet van menselijk kapitaal.

1. Unieke data: Generatieve AI-modellen zijn uitstekende generalisten, getraind op internetdata, maar slechte specialisten. De onderscheidende waarde van een bedrijf zal voortkomen uit de unieke, gespecialiseerde data die het bezit en hoe deze data wordt gebruikt om de generatieve AI-modellen te verfijnen.
2. AI-talent en opleiding: Een bedrijf kan de beste AI-modellen ter wereld kopen, maar zonder opgeleid personeel dat de modellen effectief kan aansturen, integreren en interpreteren, blijft de potentiële productiviteitswinst onbenut. De investering in AI-talent en -opleiding heeft een bewezen positieve impact op de onderneming. Dit maakt menselijk kapitaal dat AI-geletterd is de nieuwe, onvervangbare competitieve factor in de lange termijn.

3. Barrières en vertrouwen: de psychologie van AI-adoptie

Technologie adopteren is grotendeels een kwestie van verandering van management, niet van technologie. De psychologische en culturele drempels in de organisatie vormen een significante rem op de AI-adoptie.

3.1 Onbekend maakt onbemind en het gebrek aan kader

Een van de grootste vertragende factoren is de onzekerheid. Uit onderzoek blijkt dat culturele en psychologische barrières de AI-adoptie in Nederland en België op de werkvloer vertragen. Een aanzienlijk deel van de werknemers (tot 40%) is onzeker over het toegestane gebruik van GenAI op het werk, vergeleken met slechts 21% van de leidinggevenden. Dit verschil in onzekerheid correleert direct met het gebruik: leidinggevenden gebruiken AI veel vaker (60% tegen 37% van de werknemers).

Dit gebrek aan duidelijk beleid is gevaarlijk. Het creëert een risico op ‘Shadow IT’, waarbij werknemers AI-tools uit noodzaak of efficiëntieoverwegingen gebruiken, maar buiten het zicht van de IT- en complianceteams. Dit ongecontroleerde gebruik kan leiden tot ernstige privacyrisico’s en datalekken, met name wanneer gevoelige of identificeerbare persoonsgegevens worden ingevoerd in publieke generatieve AI-tools. De angst en onzekerheid zijn in feite symptomen van een falend leiderschap dat nalaat een helder en gecommuniceerd kader op te stellen.

3.2 Van angst naar empowerment

Om AI-adoptie succesvol te laten zijn, moet de perceptie van angst verschuiven naar die van empowerment. Werknemers kunnen over de streep worden getrokken door twee krachtige drijfveren: de verwachte voordelen en sociale invloed.

1. Verwachte voordelen: Het vooruitzicht dat AI het werk aantoonbaar efficiënter, gemakkelijker of beter maakt, is een sterke motivatie voor alle twijfelaars.
2. Welzijnsvoordeel: AI kan een directe oplossing bieden voor werkdruk. Door repetitieve, tijdrovende taken te automatiseren, kan AI de werklast verlagen en indirect bijdragen aan het verminderen van burn-outs. Dit transformeert AI van een ‘noodzakelijk kwaad’ in een instrument voor werknemerswelzijn en -retentie.
3. Sociale invloed: Positieve verhalen en voorbeeldgedrag van leidinggevenden zijn cruciaal om medewerkers met minder ervaring of gemengde emoties te overtuigen. Het leiderschap moet het goede voorbeeld geven in het verantwoord en effectief gebruik van de tools.

Het overwinnen van deze psychologische barrières vereist de ontwikkeling van onmisbare soft skills – zoals veerkracht en het vermogen om AI als een ‘collega’ te omarmen.

4. De oplossing: AI-geletterdheid voor iedereen (AI-literacy)

AI-geletterdheid (AI-literacy) is de essentiële brug die de kloof dicht tussen technologische capaciteit en daadwerkelijke, verantwoorde adoptie in de organisatie. Het is het vermogen om AI-technologieën te begrijpen en er effectief mee te werken.

4.1 Van best practice naar wettelijke vereiste

De noodzaak van AI-geletterdheid wordt versterkt door nieuwe wetgeving. De Europese Unie heeft de AI-verordening (AI Act) aangenomen, die gefaseerd in werking treedt (met de eerste regels geldig sinds februari 2025). Organisaties die AI-systemen ontwikkelen of gebruiken, moeten ervoor zorgen dat hun werknemers AI-geletterd zijn.

Dit is met name relevant voor organisaties die gebruikmaken van hoogrisico AI-systemen, waar de wet aanvullende maatregelen vereist om te zorgen dat werknemers de risico’s kunnen vermijden en beperken. Het opleiden van personeel is daarmee niet langer een loutere productiviteitsstrategie, maar een compliance vereiste om juridische en reputatieschade te mitigeren.

4.2 Het drieledige kader voor geletterdheid

AI-geletterdheid gaat veel verder dan het kunnen openen van een chatbot. Het vereist een alomvattend begrip dat wordt beschreven in verschillende domeinen, waaronder het framework dat is opgesteld door onder meer Stanford en de OECD.

Domein van AI-geletterdheid	Focus en belang	Relatie tot concurrentievoordeel
Functionele geletterdheid	Begrip van basisprincipes: machine learning, data-analyse, neurale netwerken. Weten hoe AI leert en hoe data-analyse werkt.	Maakt efficiënt gebruik van tools en verhoogt de operationele snelheid.
Ethische geletterdheid	Navigeren door ethische, juridische en privacy-overwegingen (bijv. bias, transparantie).	Essentieel voor compliant, verantwoordelijk en risicomijdend gebruik.
Retorische geletterdheid	Het kritisch beoordelen en effectief gebruiken van AI-gegenereerde taal en output (Prompt Engineering).	Zorgt voor hoge kwaliteit van de output en maximale productiviteitswinst.

4.3 Ethische geletterdheid als wapen tegen vooroordelen

Ethische geletterdheid is de cruciale verdedigingslinie tegen onverantwoord gebruik. Veel mensen zien AI als objectieve, rationele code. Dit is een misvatting: AI is niet neutraal en kan bestaande vooroordelen, of bias, in trainingsdata overnemen en zelfs versterken. Dit is vooral verraderlijk omdat veel algoritmes werken als een ‘black box’, waarbij de exacte beslissingsbasis onzichtbaar blijft.

Een klassiek voorbeeld is wervingssoftware die onbewust vrouwelijke kandidaten lager rangschikt op basis van historische, man-georiënteerde aannamepatronen. Het is de verantwoordelijkheid van professionals in HR, finance en operations om deze bias te leren herkennen.

AI-geletterdheid rust werknemers uit met de vaardigheid om de juiste, kritische vragen te stellen: Op welke data is het model getraind? Welke variabelen beïnvloeden de uitkomst? Door menselijke toetsing en kritische reflectie te eisen, wordt de werknemer de eerste en meest effectieve controlelaag tegen onbedoelde discriminatie of onjuiste besluitvorming, waardoor juridische risico’s worden verlaagd.

5. Skills voor de toekomst: De menselijke voorsprong verzilveren

Om de concurrentievoorsprong te beveiligen, moeten professionals hun vaardigheden upgraden. Dit vereist een mix van specifieke hard skills en onvervangbare soft skills.

5.1 De nieuwe hard skill: Prompt Engineering

Generatieve AI-tools hebben een nieuwe professionele geletterdheid gecreëerd: Prompt Engineering. Dit is geen technisch trucje, maar het strategisch vermogen om effectief met AI te communiceren. Het is een snelgroeiende vaardigheid, met een voorspelde jaarlijkse groei van ongeveer 20%.

Prompt Engineering is de heropleving van retorische en analytische denkvaardigheden. Het is noodzakelijk om complexe taken op te delen in kleinere stappen, verzoeken te kwantificeren, en precieze taal te gebruiken om dubbelzinnigheid te vermijden. Succesvol prompten vereist diepgaand inzicht in de doelstelling; het gaat om het stellen van de juiste vraag.

Voor niet-ontwikkelaars zijn boeken over Prompt Engineering beschikbaar die de basisprincipes van promptstructuur en -strategie voor alledaagse werkzaamheden behandelen. Het beheersen van deze vaardigheid stelt professionals in staat om de productiviteitswinst te claimen en innovatie te stimuleren in diverse industrieën.

5.2 De stijgende waarde van menselijke intelligentie

Hoewel AI steeds meer taken kan automatiseren, blijft menselijke intelligentie essentieel voor creativiteit, empathie en strategische besluitvorming.

De menselijke component (Human-In-The-Loop, HITL) is cruciaal, vooral bij beslissingen met een hoog risico. De mens moet altijd de uiteindelijke afweging maken, waarbij rekening wordt gehouden met context, gevoel en nuance. Rollen die menselijke interactie en crisisbeslissingen vereisen, zoals psychologen, HR-managers, directeuren, leraren en eerstehulpverleners, worden het minst bedreigd door volledige vervanging.

5.3 Onmisbare soft skills voor het AI-tijdperk

In een AI-gedreven wereld stijgt de waarde van zachte, moeilijk automatiseerbare vaardigheden. Het WEF identificeert, naast de snelle groei van AI en big data-vaardigheden, een toenemende vraag naar mensgerichte vaardigheden:

Categorie	Snelst groeiende skills (2025-2030)	Waarom cruciaal in AI-tijdperk
Technologische	AI en Big Data, netwerken en cybersecurity, technologische geletterdheid	Basisvereiste om met de tools te werken en de risico’s te beheersen.
Cognitieve	Creatief denken, nieuwsgierigheid en levenslang leren	AI is een hulpmiddel voor creativiteit. De mens stelt de strategische en innovatieve vraag.
Sociaal-emotionele	Veerkracht, flexibiliteit en agiliteit, empathie, triage	De menselijke differentiator, essentieel voor teams, beleid en dienstverlening.

Creatief denken en empathie worden de premium producten van de toekomst. De concurrent die AI gebruikt om routinetaken te versnellen, heeft meer tijd en middelen om te investeren in deze menselijke differentiatoren.

6. Actieplan: Implementatie van AI-geletterdheid en strategische verankering

Om de concurrentiedreiging effectief aan te pakken, moeten organisaties en individuen een proactieve en gestructureerde aanpak volgen voor de ontwikkeling van AI-geletterdheid en governance.

6.1 Gestructureerde leertrajecten

Organisaties moeten een helder leertraject aanbieden dat werknemers door de noodzakelijke vaardigheidsniveaus leidt:

1. AI-bewustzijn (Foundation): Het introduceren van basisconcepten, praktijkvoorbeelden en ethische overwegingen voor iedereen, zonder technische achtergrond. Dit zorgt voor een fundamenteel begrip van de werking en de impact van AI op industrieën.
2. Praktische vaardigheden (Prompt Engineering): Het aanbieden van gerichte trainingen in prompt-methoden om professionals in staat te stellen effectief met Generatieve AI te communiceren.
3. Gespecialiseerde expertise: Specialisatietrainingen voor medewerkers die actief met hoogrisico AI-systemen werken, inclusief diepgaande kennis van de juridische en ethische aspecten.

Dit vereist continue bijscholing, aangezien AI een dynamische sector is die voortdurend nieuwe ontwikkelingen kent.

6.2 De AI-gedragscode en governance

Een belangrijke aanbeveling voor het verhogen van de adoptie en het beheersen van risico’s is het opstellen en communiceren van een helder kader of een AI-gedragscode. Dit beleid moet onder meer bepalen:

• Welke AI-tools toegestaan zijn binnen de organisatie.
• Wanneer menselijke toetsing (HITL) verplicht is (bijvoorbeeld bij werving, beoordeling of ontslag).
• Richtlijnen voor dataminimalisatie en het terughoudend omgaan met persoonsgegevens in publieke AI-tools.
• Hoe medewerkers geïnformeerd worden over AI-gebruik en hoe transparantie wordt gewaarborgd.
• De noodzaak om het gebruik en de keuzes bij AI-ondersteunde processen nauwkeurig te documenteren.

Het implementeren van zo’n gedragscode vereist een multidisciplinaire aanpak, waarbij HR, Compliance, IT en management samenwerken. Cruciaal is ook het ontwikkelen van een ‘speak-up’ cultuur en psychologische veiligheid, zodat medewerkers AI durven te gebruiken en fouten durven te melden zonder angst voor sancties.

6.3 Collectieve verantwoordelijkheid en nationale strategie

De competitieve dreiging van AI is niet alleen een uitdaging voor individuele organisaties, maar ook voor de nationale economie. Het potentieel voor economische groei door AI in bijvoorbeeld Nederland kan oplopen tot 1,2% van het bbp per jaar, maar het realiseren hiervan hangt af van brede adoptie en investeringen.

Nederland staat wereldwijd op de 11e plek in de McKinsey AI Readiness Index, met verbeterpunten op het gebied van investeringsniveaus en talentontwikkeling. Voor Vlaanderen zijn geen cijfers beschikbaar. Zonder een nationaal plan om mensen om te scholen en te begeleiden bij de verwachte banenveranderingen, zoals geadviseerd door experts , loopt de samenleving het risico dat een aanzienlijk deel van de bevolking achterblijft, waardoor de collectieve concurrentiepositie kwetsbaar wordt.

Conclusies

De analyse bevestigt dat de dreiging voor de arbeidsmarkt primair voortkomt uit de productiviteitskloof die wordt gecreëerd door concurrenten die AI strategisch omarmen. De technologie zelf is een instrument voor augmentatie dat de menselijke capaciteiten versterkt en repetitieve taken vermindert, wat zelfs kan bijdragen aan het verlagen van de werkdruk en het verminderen van burn-outs.

Het existentiële risico ligt in statische prestaties in een wereld van exponentiële versnelling. Bedrijven die de korte-termijn concurrentievoorsprong mislopen, zullen hun operationele efficiëntie niet kunnen verbeteren en zullen uiteindelijk de strijd verliezen van meer geavanceerde concurrenten.

De ultieme verdedigingslinie tegen deze concurrentiedruk is universele AI-geletterdheid. Het gaat er niet om te leren coderen, maar om het ontwikkelen van functionele, ethische en retorische competenties. Door werknemers op alle niveaus te trainen in kritisch denken, prompt engineering, en de ethische implicaties van AI (zoals bias), kunnen organisaties de psychologische barrières overwinnen en AI van een bron van angst transformeren in de krachtigste hefboom voor duurzame groei en innovatie.

Bronnen:

1. https://www.nexford.edu/insights/how-will-ai-affect-jobs#:~:text=How%20Will%20AI%20Affect%20Jobs%20%2D%20How%20many%20jobs%20will%20AI,jobs%20and%20a%20productivity%20boom.
2. https://www.nexford.edu/insights/how-will-ai-affect-jobs
3. 10 Concrete Examples of Using AI in a Professional Context – Direct Impact Solutions, https://www.directimpactsolutions.com/en/10-concrete-examples-of-using-ai-in-a-professional-context/
4. How GenAI delivers short-term wins and long-term transformation in an unpredictable world, https://www.weforum.org/stories/2025/01/how-gen-ai-delivers-short-term-wins-and-long-term-transformation/
5. Kun je met AI een concurrentievoordeel behalen? – AI.nl, https://www.ai.nl/insights/kun-je-met-ai-een-duurzaam-concurrentievoordeel-behalen
6. Rapport AI Internationale verkenning van de sociaaleconomische impact – stand van zaken eind oktober 2020 – SERV, https://www.serv.be/sites/default/files/documenten/SERV_20210208_Informatierapport_AI_RAP_hoofdstuk%2011.pdf
7. AI in the workplace: A report for 2025 | McKinsey, https://www.mckinsey.com/capabilities/mckinsey-digital/our-insights/superagency-in-the-workplace-empowering-people-to-unlock-ais-full-potential-at-work
8. AI-adoptie op de werkvloer blijft achter in Nederland (Onderzoek 2024) – &samhoud, https://www.samhoud.com/nl/onderzoek-ai-adoptie-nederland/
9. Nederlandse professionals ervaren barrières in adoptie gen AI: ‘Onbekend maakt onbemind’ – Consultancy.nl, https://www.consultancy.nl/nieuws/57542/nederlandse-professionals-ervaren-barrieres-in-adoptie-genai-onbekend-maakt-onbemind
10. AI in HR: 5 compliance risico’s en dé tips voor verantwoord gebruik, https://www.trendsinhr.nl/ai-in-hr-5-compliance-risicos-en-de-tips-voor-verantwoord-gebruik/
11. AI op de werkvloer: bedreiging voor banen of een oplossing voor burn-outs? – Emerce, https://www.emerce.nl/achtergrond/ai-op-de-werkvloer-bedreiging-voor-banen-of-een-oplossing-voor-burn-outs
12. Angst voor de impact van AI op de arbeidsmarkt – CodeBlauw, https://codeblauw.careers/blogs/angst-voor-de-impact-van-ai-op-de-arbeidsmarkt/
13. AI-geletterdheid voor professionals: wat bedrijven nu moeten doen – NOVAI, https://www.novai.nl/blogs/ai-geletterdheid-voor-professionals-wat-bedrijven-nu-moeten-doen
14. AI-verordening – Autoriteit Persoonsgegevens, https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/themas/algoritmes-ai/ai-verordening
15. AI-geletterdheid – Vragen & Antwoorden | Shaping Europe’s digital future, https://digital-strategy.ec.europa.eu/nl/faqs/ai-literacy-questions-answers
16. Understanding AI Literacy – Stanford Teaching Commons, https://teachingcommons.stanford.edu/teaching-guides/artificial-intelligence-teaching-guide/understanding-ai-literacy
17. AILit Framework: Home, https://ailiteracyframework.org/
18. Hoe herken je AI-bias (en waarom dat jouw verantwoordelijkheid is) – AI Geletterdheid, https://aigeletterdheid.academy/hoe-herken-je-ai-bias/
19. Prompt Engineering: Hoe AI-vaardigheden efficiëntie en groei stimuleren, https://www.addingvalue.nl/post/prompt-engineering-hoe-ai-vaardigheden-efficientie-en-groei-stimuleren-027
20. Prompt Engineering for AI Guide | Google Cloud, https://cloud.google.com/discover/what-is-prompt-engineering
21. Best Prompt Engineering Courses & Certificates Online [2025] – Coursera, https://www.coursera.org/courses?query=prompt%20engineering
22. 120+ Jobs That AI Won’t Replace – Upwork, https://www.upwork.com/resources/jobs-ai-wont-replace
23. The Future of Jobs Report 2025 | World Economic Forum, https://www.weforum.org/publications/the-future-of-jobs-report-2025/digest/
24. Update over de AI-verordening: AI-geletterdheid en definitie van AI-systemen – Houthoff, https://www.houthoff.com/nl/actueel/nieuws/update-over-de-ai-verordening-ai-geletterdheid-en-definitie-van-ai-systemen/
25. AI-vaardigheden voor de toekomst: tips voor bijscholing in het digitale tijdperk – EURES, https://eures.europa.eu/ai-skills-tomorrow-guide-upskilling-digital-age-2024-01-04_nl
26. Beyond the Code: de kritische rol van gedrag bij de adoptie van generative AI – Samhoud, https://www.samhoud.com/nl/adoptie-generative-ai/
27. Economische en maatschappelijke kansen van AI voor Nederland, https://openresearch.amsterdam/nl/page/72104/economische-en-maatschappelijke-kansen-van-ai-voor-nederland
28. Netherlands ill prepared for job losses due to AI – PONT | Data & Privacy, https://privacy-web.nl/en/video/nederland-slecht-voorbereid-op-banenverlies-door-ai/

Japan is een land waar eeuwenoude tradities harmonieus samengaan met hypermoderne technologie. Het land heeft een unieke cultuur, een efficiënt openbaar vervoersnetwerk en een keuken die wereldberoemd is. Toch kan je eerste reis naar Japan overweldigend aanvoelen door de drukte, taalbarrière en nieuwe gewoonten. Met deze uitgebreide gids van 15 praktische tips voor Japan ben je goed voorbereid en kan je optimaal genieten van je avontuur.

1. Boek vooraf vervoer van de luchthaven naar je hotel

Na een lange intercontinentale vlucht is vermoeidheid onvermijdelijk. De laatste uitdaging die je wilt, is met zware koffers door de complexe metrostations van Tokyo of Osaka navigeren. Boek daarom vooraf een luchthavenshuttle, bus of taxi. Dit bespaart tijd, energie en frustratie. Eenmaal uitgerust in je hotel, kun je rustig ontdekken hoe het openbaar vervoer werkt.

2. Kies voor een appartement bij gezinsreizen

De gemiddelde Japanse hotelkamer is klein en minimalistisch ingericht. Voor soloreizigers of koppels is dat vaak geen probleem, maar met kinderen kan het krap worden. Een appartement via een hotelketen of platform zoals Airbnb biedt extra ruimte, een keuken en soms zelfs wasfaciliteiten. Dit maakt je verblijf comfortabeler en praktischer. In Tokio sliepen we in het ENT Terrace Akihabara en in Osaka in het Takuto hotel Shinsaibashi

3. Koppel je betaalkaart aan Apple Pay

Japan loopt technologisch voorop, maar fysieke betaalkaarten blijven populair. Toch wordt mobiel betalen steeds gebruikelijker. Als je een iPhone hebt, is het slim om je Visa- of Mastercard aan Apple Pay te koppelen. Hierdoor betaal je snel en contactloos in winkels, restaurants en zelfs sommige automaten, zonder telkens je portemonnee te moeten bovenhalen. Doe dit voor je vertrekt!

4. Gebruik Suica of Pasmo voor het openbaar vervoer

De metro- en treinsystemen in Japan zijn indrukwekkend, maar ticketautomaten kunnen even wennen zijn. Met de Suica– of Pasmo-app op je iPhone kun je saldo opladen en direct inchecken bij de poortjes. Zo hoef je geen fysiek kaartje aan te schaffen en vermijd je wachtrijen. Bovendien werkt deze methode in heel wat steden en op meerdere vervoersmiddelen, inclusief bussen. Je kan er in de meeste winkels zelfs ook mee betalen.

5. Saizeriya: ideaal voor gezinnen met kinderen

Eetgewoonten in Japan zijn anders dan in België, en kinderen kunnen soms moeite hebben met de lokale keuken. De keten Saizeriya biedt westerse gerechten zoals pasta’s, pizza’s en salades tegen lage prijzen. De sfeer is informeel en doet denken aan een Ikea-restaurant, waardoor het voor gezinnen een toegankelijke en snelle eetoptie is. In een van de filialen waar wij hebben gegeten werden we zelfs bediend door een robot!

6. Bereid je voor op beperkte Engelse kennis

Hoewel Japan internationaal georiënteerd is, spreken veel Japanners nauwelijks Engels. Vooral buiten toeristische zones kan dit voor uitdagingen zorgen. Een vertaalapp zoals Google Translate (met offline talenpakket) is onmisbaar. Daarnaast helpt het om enkele basiswoorden in het Japans te leren, zoals arigatō (dank je wel) en sumimasen (excuseer).

7. Boek activiteiten vooraf via Klook

Populaire bezienswaardigheden en dagtrips, zoals een bezoek aan de Mount Fuji of een theeceremonie, kunnen snel volgeboekt zijn. Met de Klook-app kun je eenvoudig tickets reserveren in het Engels en veilig betalen met je eigen bankkaart. Dit bespaart je tijd ter plaatse en verzekert je van toegang tot populaire activiteiten.

8. Cash is minder belangrijk in stedelijke gebieden

Veel reisgidsen raden aan om veel contant geld mee te nemen naar Japan, maar in steden als Tokyo, Kyoto en Osaka kun je op de meeste plekken betalen met Visa of Mastercard. Alleen in afgelegen dorpen of bij kleine eetkraampjes is contant geld nog handig. Hierdoor hoef je minder geld op zak te dragen en kun je veiliger reizen.

9. Koop een eSIM vóór vertrek

Altijd verbonden zijn is handig voor navigatie, vertalingen en reserveringen. Met de Airalo-app koop je vooraf een eSIM en installeer je deze thuis al. Zo heb je bij aankomst meteen internet, zonder gedoe met lokale simkaarten. Gebruik de kortingscode GENE5255 en krijg zelfs €3,00 korting! Vergeet niet roaming op je Belgische simkaart uit te schakelen om onverwachte kosten te vermijden.

10. Respecteer de Japanse cultuur

Japan kent strikte sociale etiquette. Bedank altijd met “arigatō” en een lichte buiging, ga netjes in de rij staan en praat niet luid in het openbaar vervoer. Gooi je afval niet zomaar weg, want vuilnisbakken zijn schaars; neem het mee naar je hotel. Respect tonen wordt enorm gewaardeerd door de lokale bevolking.

11. Tokyo is groot, maar veilig

Met meer dan 14 miljoen inwoners kan Tokyo overweldigend lijken, maar het is een van de veiligste steden ter wereld. Criminaliteit is laag, en je kunt zelfs ’s avonds laat probleemloos door de stad wandelen. Toch is het verstandig om, zoals overal, waakzaam te blijven en je spullen in de gaten te houden.

12. Navigeren in de metro

De metro’s van Tokyo en Osaka zijn efficiënt, maar kunnen complex zijn. Stations hebben vaak meerdere ingangen, verdiepingen en uitgangen. Met Google Maps zie je niet alleen de juiste route, maar ook welk perron en welke uitgang je moet nemen. Dit voorkomt dat je aan de verkeerde kant van een enorm station terechtkomt.

13. Vermijd spitsuren

Tijdens de ochtendspits (07:00–09:00) en avondspits (17:00–19:00) zijn de metro’s en treinen extreem druk. Reizen buiten deze uren maakt je verplaatsingen veel aangenamer. Bovendien zie je dan meer van het dagelijkse leven zonder opgepropt te staan tussen forenzen.

14. Houd rekening met zomerse hitte en regen

In juli en augustus is het in Japan vaak warm en vochtig. Bescherm jezelf tegen de zon met een UV-werende paraplu, te koop bij bijna elke convenience store zoals 7-Eleven, Family Mart of Lawson. Deze paraplu’s zijn ook handig bij plotselinge regenbuien, die in de zomer regelmatig voorkomen.

15. Geen fooien geven

In tegenstelling tot in veel westerse landen, wordt het geven van een fooi in Japan als onbeleefd gezien. Het personeel voelt zich vaak ongemakkelijk bij extra geld. Bedank vriendelijk en betaal alleen het bedrag dat op de rekening staat.

Conclusie

Met deze uitgebreide Japan reistips ben je goed voorbereid op je eerste avontuur in het land van de rijzende zon. Van handige apps en vervoerstips tot culturele etiquette en eetadvies: deze gids helpt je om vol vertrouwen en zonder stress door Japan te reizen. Goede reis en geniet van elk moment! ✈️🇯🇵

Lees hier meer over onze reis naar Japan.

De afgelopen week verscheen een Gallup-onderzoek in samenwerking met de Walton Family Foundation dat aantoont hoe snel AI zijn intrede doet in het lesgeven. Van de meer dan 2 000 ondervraagde Amerikaanse leerkrachten gebruikt 60 % (6 op 10) al AI-tools tijdens het schooljaar. Zij die dat wekelijks doen, besparen gemiddeld zes uur per week aan repetitieve taken zoals toetsen nakijken, werkbladen maken of administratie. Bovendien zegt 80 % (8 op 10) dat AI hen tijdwinst oplevert en 60 % ervaart een kwaliteitsverbetering in het personaliseren van lesmateriaal en feedback.

Wat betekent dit voor ons, hier in België?

Hoewel het onderzoek in de VS plaatsvond, weerspiegelt het een wereldwijde trend: leerkrachten willen méér tijd voor echte interactie en minder voor routinetaken. AI-assistenten zoals ChatGPT, Canva Magic Write of CoPilot kunnen precies dat bieden – mits we ze bewust inzetten.

Haal méér uit AI met de inzichten uit mijn boek

In mijn boek toon ik stap voor stap hoe je krachtige feedbackmodellen kunt combineren met AI. Leerkrachten die de voorbeelden uit het boek gebruiken, merken dat:

1. Feedback rijker en specifieker wordt omdat AI snel rubrics en voorbeeldzinnen genereert.
2. Leerlingen sneller aan zet zijn: AI maakt concrete verbeter­acties zichtbaar, zodat leerlingen doelgericht kunnen herschrijven.
3. Differentiatie eenvoudiger wordt: met één goed geformuleerde prompt lever je variaties op maat van elk niveau.

De kracht van een goede prompt

AI is maar zo slim als de vraag die je stelt. Drie richtlijnen om de kwaliteit van de output te verdubbelen:

Slechte prompt	Betere prompt
“Geef feedback op deze tekst.”	“Gebruik de CIPO-methode (Context – Input – Proces – Output) om feedback te geven op onderstaande tekst. Formuleer minstens één sterkte en twee concrete verbeterpunten per onderdeel. Sluit af met een voorbeeldzin ter inspiratie voor de leerling.”

1. Context: vertel de AI waarom de feedback nodig is.
2. Inhoud: lever beoordelingscriteria of voorbeelden.
3. Output-vorm: vraag expliciet om een tabel, rubric of voorbeeld­zinnen.

Het Gallup-onderzoek bevestigt wat velen al voelen: AI verschuift de focus van papierwerk naar pedagogie. Maar de sleutel tot échte meerwaarde ligt bij jouw expertise én jouw prompts. Gebruik de kaders en voorbeelden uit mijn boek als brandstof voor je AI-assistent – dan wordt technologie geen gadget, maar een hefboom voor beter onderwijs.

In een recent en verontrustend artikel in WIRED, getiteld “You’re Not Ready for AI Hacker Agents”, wordt een nieuwe dreiging voor onze digitale veiligheid uit de doeken gedaan: vibe hacking – een term die je misschien nog niet eerder hoorde, maar die je binnenkort misschien niet meer zult vergeten.

Wat we vandaag zien, is een kantelpunt in de wereld van cybersecurity. Waar hackers vroeger technische expertise nodig hadden om digitale systemen te kraken, kunnen ze nu generatieve AI inzetten om automatisch code te schrijven, kwetsbaarheden op te sporen én te misbruiken. En het gaat snel… veel sneller dan we verwachten.

---

Wat is vibe hacking eigenlijk?

Vibe hacking verwijst naar het gebruik van AI-agents – slimme programma’s die zelfstandig kunnen denken en handelen – om cyberaanvallen uit te voeren. Deze agents hoeven niet te weten waarom of hoe iets werkt, zolang ze maar resultaat boeken.

Een treffend voorbeeld uit het artikel is het systeem XBOW, een AI-gestuurd “cyberagent” dat zelfstandig websites analyseert, fouten in de code detecteert en automatisch manieren zoekt om die fouten te misbruiken. Het is alsof je een hacker hebt die nooit slaapt, geen ethische remmen kent en sneller leert dan een mens ooit zou kunnen.

Wat dit extra gevaarlijk maakt, is dat de drempel voor cybercriminaliteit daardoor drastisch verlaagt. Iemand zonder enige programmeerkennis kan met een beetje AI-ondersteuning een aanval uitvoeren die vroeger weken voorbereiding vroeg. Denk aan phishingcampagnes, malwareontwikkeling of zelfs het manipuleren van kwetsbare smart devices – alles wordt eenvoudiger en schaalbaarder.

---

AI als wapen én als schild

De technologie zelf is niet kwaadaardig. Sterker nog: AI heeft ook een enorm potentieel in de verdediging. Slimme detectiesystemen, anomaly detection, automatisch patch management – allemaal toepassingen waar AI wél het goede doet. Maar zoals met elk krachtig hulpmiddel, ligt de impact in de handen van de gebruiker.

De strijd tussen aanvallers en verdedigers verplaatst zich steeds meer naar het AI-front. Daarom is het essentieel dat we niet alleen technisch geschoolde cybersecurityexperts opleiden, maar ook mensen die begrijpen hoe AI werkt, hoe het misbruikt kan worden én hoe je het inzet voor het goede.

---

Howest leidt de cybersecurityprofessionals van morgen op

Binnen de bacheloropleiding Cybersecurity bij Howest wordt deze uitdaging met open vizier aangegaan. In het derde jaar volgen studenten de module “Cybersecurity and AI”, waar ze leren hoe AI ingezet wordt in zowel aanval als verdediging.

Deze opleiding staat absoluut niet stil: ze evolueert mee met de nieuwste dreigingen en technologieën. Studenten bouwen er praktische ervaring op met real-life cases, AI-gedreven tools en simulaties van geavanceerde aanvallen. Gastcolleges van experts uit binnen- en buitenland zorgen ervoor dat het curriculum altijd up-to-date blijft met wat er zich in het veld afspeelt.

Meer nog: in een wereld waar vibe hacking realiteit wordt, is het cruciaal dat studenten niet alleen technisch onderlegd zijn, maar ook ethisch bewust en maatschappelijk betrokken. En dat is precies wat Howest nastreeft in haar onderwijs.

---

Conclusie: paraat zijn in een nieuw tijdperk

De opkomst van AI-hacker agents zoals XBOW markeert het begin van een nieuw tijdperk in cybersecurity. De traditionele aanpak van firewalls en virusscanners is niet langer voldoende. We hebben nood aan een nieuwe generatie digitale wachters: experts die begrijpen hoe AI werkt, hoe je het kunt misbruiken, en hoe je het inzet om onze digitale samenleving te beschermen.

De bacheloropleiding Cybersecurity bij Howest vormt die digitale voorhoede. Hier worden studenten voorbereid op de uitdagingen van morgen – vandaag.

👉 Meer weten? Bezoek onze website en ontdek hoe jij het verschil kan maken in de strijd tegen de cyberdreigingen van de toekomst.

In een recent artikel op TechCrunch getiteld “Is Duolingo the face of an AI jobs crisis?” wordt een verontrustend maar noodzakelijk gesprek gevoerd over de structurele verschuivingen op de arbeidsmarkt als gevolg van generatieve AI. Duolingo — de bekende taalleerapp — ontsloeg een groot deel van zijn vertaalspecialisten, schrijvers en reviewers. Waarom? Omdat AI het “goed genoeg” nu sneller, goedkoper én schaalbaarder kan leveren.

Wat we hier zien, is geen tijdelijk fenomeen of een geïsoleerd voorbeeld. We bevinden ons middenin een structurele kentering. Middelmatigheid — werk van degelijke maar niet-exceptionele kwaliteit — is niet langer houdbaar. Niet omdat het slecht is, maar omdat het vervangbaar is.

AI en de val van het gemiddelde

AI doet niet alles beter dan de mens. Maar AI is onverbiddelijk efficiënt in het automatiseren van taken waarvoor het antwoord al in de data zit. Denk aan het schrijven van standaardteksten, het samenvatten van documenten, het beantwoorden van eenvoudige klantvragen, of zelfs het ontwerpen van lesmateriaal. Dit zijn precies de taken waarin een groot deel van de ‘kenniswerkers’ vandaag actief is.

In een wereld waar AI die taken tegen een fractie van de kostprijs op grote schaal kan uitvoeren, komt de waarde van menselijk werk onder druk te staan — tenzij dat werk onderscheidend is.

De nieuwe waarde-eenheid: domeinexpertise

In mijn boek Slimmer met AI schrijf ik over de noodzaak van de mens als domeinexpert. Terwijl AI steeds meer horizontale taken op zich neemt, komt de waarde van verticale, gespecialiseerde kennis op de voorgrond. Een domeinexpert weet wat belangrijk is in een specifieke context, kan kritisch reflecteren over AI-uitvoer, en kan ethische, menselijke afwegingen maken die geen enkel model begrijpt.

De AI die vandaag middelmaat vervangt, is morgen je co-piloot — als jij zelf aan het stuur zit met voldoende inzicht en expertise. Wie geen richting bepaalt, laat zich sturen. En dat is zelden de weg naar relevantie of groei.

De paradox: AI maakt mensen niet overbodig, maar verplicht ons om beter te worden

Het is een paradox die vaak verkeerd begrepen wordt. AI vervangt geen mensen; het vervangt handelingen zonder meerwaarde. Het vervangt inhoud zonder identiteit. Het vervangt werk zonder visie.

Maar net daardoor opent AI ook de deur voor iets anders: werk met betekenis, gebaseerd op jouw unieke expertise, creativiteit en menselijke interpretatiekracht. De vraag is: wil je die deur binnenstappen?

Wat jij vandaag kunt doen

De vraag “hoe blijf ik relevant?” wordt stilaan urgenter dan ooit. Mijn aanbeveling, zoals ook besproken in Slimmer met AI, is drieledig:

1. Investeer in specialisatie. Kies een niche en verdiep je. Breed inzetbaar zijn is mooi, maar scherp inzicht in één domein maakt je onmisbaar.
2. Leer samenwerken met AI. Zie AI niet als bedreiging, maar als hefboom. Wie AI leert sturen met de juiste prompts en context, vergroot zijn eigen slagkracht.
3. Blijf nieuwsgierig. Technologie verandert snel, maar leren is een constante. Lifelong learning is geen slogan meer, het is een vereiste.

Tot slot

Wat met de miljoenen kenniswerkers die vandaag nog net “goed genoeg” zijn? Zij staan op een tweesprong. De ene weg leidt naar automatisering. De andere naar transformatie.

AI zal niet stoppen, en dat hoeft ook niet. Maar jij kunt beslissen welke rol je erin speelt: toeschouwer, slachtoffer of expert.

📘 Slimmer met AI wil je helpen om die expert te worden — iemand die niet bang is voor technologie, maar ze doelgericht inzet om impact te maken.

---

Meer lezen? Ontdek mijn boek Slimmer met AI over hoe je met de juiste prompt en mindset het verschil kunt maken in tijden van artificiële intelligentie.